หลายคนอาจไม่เคยรู้ว่า การตั้งชื่อจริงของบุคคลในประเทศไทยนั้นมีกฎหมายและระเบียบราชการควบคุมอย่างเข้มงวด ซึ่งหากฝ่าฝืน อาจไม่ได้รับการจดทะเบียน หรืออาจต้องเปลี่ยนชื่อในภายหลังได้ ล่าสุดปี 2568 กรมการปกครองได้อัปเดตแนวทางและข้อห้ามสำคัญในการตั้งชื่อจริงอย่างเป็นทางการแล้ว
ข้อห้ามในการตั้งชื่อจริง ตามกฎหมายปี 2568
- ห้ามใช้ชื่อที่ขัดต่อขนบธรรมเนียมและความสงบเรียบร้อยของสังคม เช่น คำหยาบ ลามก หรือสื่อในทางเสื่อมเสีย
- ห้ามใช้ชื่อที่มีเจตนาหลอกลวง หรือสร้างความเข้าใจผิดในสถานะบุคคล
- ห้ามใช้ชื่อที่พ้องหรือคล้ายกับพระปรมาภิไธย พระนามของพระมหากษัตริย์ พระราชินี หรือราชวงศ์
- ห้ามใช้คำว่า “ณ” นำหน้าชื่อสกุล เว้นแต่ได้รับพระราชทานโดยถูกต้อง
- ห้ามตั้งชื่อที่มีพยัญชนะเกิน 10 ตัว (สำหรับชื่อสกุล)
- ต้องสะกดคำและใช้ตัวการันต์ถูกต้องตามหลักภาษาไทย
- ต้องเป็นชื่อที่มีความหมายอยู่ในพจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน
- ห้ามใช้สัญลักษณ์พิเศษ เช่น /, *, @, # ฯลฯ ในชื่อ
- ห้ามตั้งชื่อที่เป็นคำเดียวแล้วเว้นวรรคไม่ได้ เช่น ใช้พยางค์ซ้ำ ๆ
- ห้ามใช้นามพระมหานครหรือศัพท์ในพระปรมาภิไธยเป็นชื่อสกุล
คำถาม: ชื่อ “สุธิดา” หรือ “สุทิดา” เป็นชื่อที่พ้องพระนามและห้ามตั้งหรือไม่?
1. หลักเกณฑ์ข้อห้ามตามกฎหมาย
ตามพระราชบัญญัติชื่อบุคคล พ.ศ. 2505 และระเบียบกรมการปกครอง ห้ามใช้ชื่อที่พ้องหรือใกล้เคียงกับพระปรมาภิไธย หรือพระนามของพระมหากษัตริย์ พระราชินี หรือพระบรมวงศานุวงศ์ โดยเฉพาะชื่อที่เป็นที่รู้จักในสังคมและมีการประกาศใช้อย่างเป็นทางการ
2. กรณีชื่อ “สุทิดา” หรือ “สุธิดา”
- “สุทิดา” เป็นพระนามของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี (สมเด็จพระนางเจ้าสุทิดา พัชรสุธาพิมลลักษณ พระบรมราชินี)
- ชื่อ “สุทิดา” จึงถือว่าเป็นพระนามโดยตรง และ ห้ามตั้ง เป็นชื่อบุคคลทั่วไป
- ส่วน “สุธิดา” แม้สะกดต่างกัน แต่เสียงอ่านใกล้เคียงกันมาก อาจถูกตีความว่า “พ้องพระนาม” ได้เช่นกัน
3. แนวปฏิบัติของนายทะเบียน
- โดยทั่วไป นายทะเบียนจะไม่อนุญาตให้ใช้ชื่อ “สุทิดา” เป็นชื่อจริง
- สำหรับชื่อ “สุธิดา” หากนายทะเบียนเห็นว่าเสียงอ่านหรือรูปแบบใกล้เคียงกับพระนามจนทำให้เกิดความสับสน ก็อาจปฏิเสธการจดทะเบียน
- อย่างไรก็ตาม ชื่อ “สุธิดา” เคยมีการใช้งานมาก่อนการพระราชทานพระนามนี้ ดังนั้นในกรณีเปลี่ยนชื่อใหม่หรือการตั้งชื่อลูกในปัจจุบัน อาจไม่สามารถใช้ได้อีก
4. ตัวอย่างชื่ออื่นที่พ้องพระนามและห้ามใช้
- จุฬาลงกรณ์
- มหิดล
- สิริกิติ์
- อนันทมหิดล
- ภูมิพล
- วชิราลงกรณ์
แล้วอักษรตามวันเกิดที่ห้ามใช้ล่ะ?
หลายคนอาจเคยได้ยินว่าไม่ควรใช้อักษรบางตัวตามวันเกิด เช่น “ก ข ฃ ค ฆ ง” ในวันอาทิตย์ ฯลฯ ข้อนี้เป็นความเชื่อตามหลักโหราศาสตร์ไทย แต่ ไม่ใช่ข้อห้ามทางกฎหมาย การตั้งชื่อตามวันเกิดสามารถทำได้ตามความเชื่อส่วนบุคคล แต่ควรพิจารณาควบคู่กับข้อกฎหมายข้างต้นด้วย
สรุป
- ชื่อ “สุทิดา” ห้ามตั้งเป็นชื่อจริง เนื่องจากเป็นพระนามของสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี
- ชื่อ “สุธิดา” อาจถูกปฏิเสธ หากนายทะเบียนเห็นว่าใกล้เคียงกับพระนามจนเกินไป
- หากต้องการตั้งชื่อใหม่ ควรหลีกเลี่ยงชื่อที่พ้องพระนามหรือใกล้เคียงกับพระบรมวงศานุวงศ์
